Yazar: admin

Atopik Dermatit (AD) kızarık, kaşıntılı ve bazı durumlarda pullu deri ile kendini gösteren inflamatuar bir deri hastalığıdır. AD veya yaygın olarak bilinen adıyla Egzama, yüksek görülme oranı ve buna bağlı düşük yaşam kalitesi nedeniyle özellikle çocuklarda giderek artan bir sağlık sorunudur. Araştırmacılar egzamanın nedenini tam olarak bilmemekle birlikte genlerin, çevresel tetikleyicilerin veya bunlar arasındaki etkileşimlerin egzamanın ortaya çıkmasına katkıda bulunduğuna inanmaktadır. Kişinin genetik kombinasyonu ile ilgili yapabileceğimiz pek bir şey olmadığından, geriye kalan tek seçenek çevre ve çevredeki risk faktörlerini ve tetikleyicileri belirlemek ve kontrol etmektir.

Hava Kirliliğinin Egzama Üzerindeki Etkisi

Hava her yerdedir, tabii havayı kirleten partiküller de öyle. Şehirleşmenin artması nedeniyle hem iç hem de dış mekanlardaki hava kirliliği giderek artmaktadır, bunlar Egzama hastalığının iyi bilinen çevresel risk faktörleridir. Egzama hastaları açısından dikkate alınması gereken önemli faktörlerden biri de Dış Mekânlardaki Hava Kalitesidir, özellikle de dışarıya çıkmayı planladıkları zamanlarda. İç mekândaki kirliliği kontrol edebilirsiniz ancak dış mekân kirliliği konusunda fazla bir şey yapamazsınız.

Tütün dumanı, uçucu organik bileşikler, formaldehit, toluen, nitrojen dioksit ve partikül madde gibi havadaki çeşitli kirleticilerin Atopik Dermatitin şiddetlenmesinde bir risk faktörü olduğu ve egzama belirtilerinin artmasına neden olduğu tespit edilmiştir.

Bu kirleticilerin kaynağı da değişkenlik göstermektedir. Bunlar volkanlar, orman yangınları, otomobil, fabrika ve enerji santrallerinden kaynaklanan endüstriyel ve mekanik atıklar olabilir. Trafikteki otomobillerden yayılan zehirli kirleticilerin bile egzamanın artmasına yol açtığı tespit edilmiştir. Bu kirleticiler o kadar etkilidir ki, bunları içeren havaya kısa süreli maruz kalmak bile semptomları şiddetlendirmeye yeterlidir.

Bu kimyasalların yanı sıra egzamayı etkileyen diğer hava kaynaklı alerjenler arasında polen ve toz akarları bulunur. Bu alerjenler vücuda tüy folikülleri aracılığıyla deriden girerek bir savunma tepkisine yol açar. Bu yabancı partiküller vücudun kızarıklık ve şişmeye neden olan kimyasallar üretmesine neden olarak önemli miktarda iltihap oluşturur.

Cilt bu kimyasallara ve kirleticilere maruz kaldığında iltihaplanmayı tetikler ve cildin doğal koruyucu bariyerine zarar verir. Neticede su ciltten buharlaşarak cildin kurumasına ve egzamanın daha da kötüleşerek şiddetlenmesine neden olur.

İpuçları:

• Yola çıkmadan önce bulunduğunuz veya gitmeyi planladığınız yerin gerçek zamanlı hava kalitesini ve kirlilik seviyelerini kontrol edin ve yüzünüzü bir fular veya maske ile kapatın.
• Atopik Dermatitin gelişmesine veya şiddetlenmesine neden olan çevresel tetikleyicileri kaydedin, takip edin, tespit edin ve şiddetlenmeyi önlemek için bunlardan kaçının.
• Önceden egzaması olan çocuklar, çeşitli alevlendirici faktörlerden kati surette kaçınarak, uygun cilt bakımı ve enflamasyonun hafifletilmesi yoluyla tedavi edilmelidir.

• Çevredeki tütün dumanı (ETS) egzama semptomlarını alevlendiren önemli bir risk faktörüdür. Egzama hastaları sigarayı bırakmalı ve sigara içen insanlarla birlikte vakit geçirmemelidir.
• Semptomları hafifletmek ve alevlenmeyi kontrol altına almak için topikal steroidler ve yumuşatıcı maddeler kullanılmalıdır.
• Cildinizi nemlendirin. İyi bir nemlendirici cildinizi besleyerek serbest radikaller ve diğer kirleticilerle arasında bir bariyer oluşturur. Kendinizi korumak için yüzünüze ve boynunuza güneş kremi sürün.
• Cildinizi nemli tutmak ve bu kirleticilere karşı savaşacak ölçüde sağlıklı olmasını sağlamak için bol su için.
• Uzun süre dışarıda vakit geçirdiğinizde veya hava kirliliğine maruz kaldığınızda cildinizdeki kirleticilerden kurtulmak için vücudunuzu yıkayın veya banyo yapın.

Egzama Şiddetlenmesi ve Havadaki Polen Miktarı

Atopik Dermatit, tedavi edilemeyen ve kontrol altına alınması gereken kronik bir cilt rahatsızlığıdır. Egzamanın şiddeti zaman içinde değişir ve tetikleyici olarak adlandırılan bazı nedenlerden dolayı kötüleşir. Farklı tetikleyici türleri bulunur ve bir tetikleyiciden herkes aynı şekilde etkilenmez. Egzama rahatsızlığı yaşayan bir kişide egzamanın şiddeti arttığında buna alevlenme denir.

Alerjiler ve Egzama arasında, bilhassa havadaki tetikleyiciler ile güçlü bir ilişki vardır. Havada yaygın olarak bulunan kapalı alan tetikleyicileri arasında toz akarları, evcil hayvan tüyleri vb. bulunmaktadır. Son çalışmalar egzama alevlenmesinin gelişimi ile havadaki polen miktarı arasında da bir ilişki olduğunu ortaya koymuştur. Polen içeriği ve buna bağlı alerjiler genellikle mevsimseldir ve ilkbahardan yaza geçiş sırasında özellikle şiddetlidir.

Polen gibi çevresel alerjenler sadece ani alerjik reaksiyonlara yol açmakla kalmaz, aynı zamanda cildin geçirgenlik bariyerini de bozar. Polenlerden salınan lipidler, lökotrienler ve prostaglandinlerle (polenle ilişkili lipid aracılar) kimyasal ve işlevsel benzerlikler gösterir. Egzama semptomlarını şiddetlendirerek alevlenmelere neden olan bir bağışıklık tepkisine neden olurlar.

Polen alerjenleri cilde tüy folikülleri yoluyla girer ve genellikle 1 haftaya kadar orada kalabilir. Tüy foliküllerine nüfuz eden alerjenler uzun süre aktif kalarak ciltte tahrişlere ve alevlenmelere neden olabilir.

Yüksek Polen Miktarında Egzama ile Başa Çıkma

• Bir atasözünün dediği gibi, önlem tedaviden daha iyidir. Polenlerin neden olduğu alevlenmeleri önlemek için önemlidir.

Bulunduğunuz yerde veya gitmeyi/ziyaret etmeyi planladığınız yerdeki polen miktarını bilmek, gerekli önlemlerin alınabilmesi için çok önemlidir.

• Yapay zekadan yararlanan EczemaLess gibi araçlar, bulunduğunuz bölgedeki polen miktarı konusunda size rehberlik edebilir ve alevlenmeler ile tetikleyicileriniz arasında bir bağlantı kurmanızı sağlayabilir.

• Yapılan çalışmalar, polenin sadece doğrudan maruz kalan cilt üzerinde alevlenmeleri tetiklediğini ve semptomları şiddetlendirdiğini ortaya koymuştur. Dolayısıyla dışarı çıkarken vücudunuzu/cildinizi tamamen örterek polenlerin cilde doğrudan temasını önleyebilir ve böylece tetiklenmeyi ve sonrasında alevlenmeleri büyük ölçüde önleyebilirsiniz.
• Sabahları polen içeriği yüksek olduğu için bahar aylarında sabah yürüyüşleri yapmaktan veya sabahları dışarı çıkmaktan kaçının. Aynı şekilde ilkbaharda polenlere doğrudan maruz kalmamak için yeni kesilmiş çimlerden uzak durun.
• Bir süreliğine dışarıda kaldığınızda hemen duş alın, böylece herhangi bir alerjik reaksiyonu şiddetlendirerek bağışıklık sistemindeki tepkiye yol açmadan önce alerjenlerden arınabilirsiniz.
• Bölgenizde polen miktarı yüksekse, hava yoluyla taşınan bu alerjenin evinize girmesini önlemek için kapı ve pencerelerinizi kapalı tutun. Dış mekanda kullandığınız ekipman ve aletleri evin dışında, hiç değilse yatak odalarınızın dışında tutun, böylece polenleri dinlenme alanınıza getirmemiş olursunuz.
• İç mekanda polenlere maruz kalma oranını düşürmek için klimanızda anti-alerjik filtreler kullanın. Klima kullanmak ayrıca sıcaklığı kontrol altında tutmaya yardımcı olarak terleme ve nihayetinde kaşıntı olasılığını azaltır.

• Polen mevsiminde egzamanızla etkili bir şekilde başa çıkmak için ekstra bakım önlemlerinin yanı sıra nemlendirici, ıslak bandaj, duş vb. gibi günlük bakım rutininize uymayı unutmayın.
• Evinizi alerjiden korumak için bu ipuçlarını kullanarak evinizi temiz tutun.

Referans Alınan Çalışma: Birch pollen influence the severity of atopic eczema Clin Cosmet Investig Dermatol. 2015; 8: 539–548.

Başlıklar

• • • Çevre ve Egzamaa
    • Nem
    • Kış
    • Sıcak
    • Güneş Işığı
    • Kirleticiler
    • Bir Hekime Başvurun
    • Devam Edin

Çevre ve Egzama

Egzamanın (Atopik Dermatit) kesin nedenleri bilinmemekle birlikte, egzamanın genetik ve çevresel faktörlerin bir kombinasyonu ile şiddetlendiği yaygın olarak bilinmektedir. Egzama alevlenmeleri, yabancı etkenlere tepki veren vücudun bağışıklık sisteminin savunma eylemlerinden kaynaklanmaktadır. Bu yabancı etkenlere tetikleyici denir. Bu tetikleyiciler günlük hayatınızın görünüşte zararsız yönleri olabilir. Bu tetikleyicilerin bazıları hastalar tarafından kontrol altına alınabilir fakat bunların birçoğu hastaların kolaylıkla kontrol edebilecekleri şeyler değildir. Bazı gıda ürünleri, giysiler, parfüm vb. gibi tetikleyiciler kolayca kontrol edilebilir veya bunlardan kaçınılabilir. Ama polen miktarı, nem, sıcaklık vb. gibi bazı tetikleyiciler hastanın kontrolü dışındadır veya kolayca önlenemez. Hava durumu ve diğer çevresel tetikleyicilerden bazıları egzama alevlenmesinin şiddeti üzerinde önemli bir etkiye sahiptir.

Cildimiz vücudumuzun en dış organıdır, ortam koşullarını algılar ve buna göre uyum sağlar. Örneğin sıcak havalarda serinlemek için terler ve soğuk havalarda vücudu sıcak tutmak için bir yağ tabakasına sahiptir. Fakat Egzaması olan kişilerde cildin bu adaptasyon işlevi bir dereceye kadar azalır. Egzamaya sahip bir cilt olması gerekenden daha fazla su kaybeder ve mikroplar, alerjenler ve diğer tahriş edici maddeler için bir zemin oluşturur. İki kişi de Egzama hastası olsa bile iklim veya hava her insanı farklı şekilde etkiler ve her ikisi de farklı tetikleyicilere farklı tepkiler verir. Hava durumu ve egzama arasındaki ilişki tam olarak bilinmemekle birlikte, uzmanlar cildin bariyerinde meydana gelen hasarın değişen hava koşullarına uyum sağlama yeteneğini engelleyebileceğini düşünmektedir. Şimdi bazı önemli çevresel faktörlere ve bunların egzamayı nasıl etkilediğine göz atalım.

---

Egzama alevlenmelerine neden olan sıcaklık, polen, nem vb. gibi en yaygın hava tetikleyicilerini kontrol etmek için Eczemaless yapay zeka uygulamasını deneyin

Egzama şiddeti derecenizi öğrenin ve Egzama ilerlemenizi takip edin.

---

– Nem

Nem, cildin neredeyse anında tepki verdiği hayati çevre faktörlerinden biridir ve vücudunuzun egzama ile nasıl başa çıkacağı konusunda önemli bir rol oynar.

Kuru hava ve Düşük nem: Kuru hava ciltteki nemi çekerek cildi kurutur ve egzama plaklarını daha da kötüleştirir.

Sıcak hava ve Yüksek nem: Sıcak ve yapışkan hava cildinizin çok fazla terlemesine neden olarak egzamaya eğilimli cildin daha fazla kaşınmasına ve tahriş olmasına yol açar ve bu da alevlenmeye neden olur

Mükemmel nem seviyesi kişiden kişiye değişebilir fakat havadaki nem oranının %50 olduğu iklimler ideal kabul edilir. Hem düşük hem de yüksek nem egzamaya iyi gelmez; düşük nem egzamanızı tetikleyip alevlenmeyi yoğunlaştırırken, sıcak hava mevcut bir alevlenmeyi yoğunlaştırarak kaşıntıyı daha da kötüleştirir.

İpuçları

• Eğer mümkünse ve iş-özel hayat dengeniz açısından uygunsa, egzamanız için daha uygun bir yere taşının.
• Evden çıkarken gerekli önlemleri alın ve kalabalık odalar veya trenler gibi daha fazla terleyeceğiniz ortamlardan uzak durmaya çalışın.
• En azından ev içinde havayı kontrol etmek ve egzama için ideal bir hale getirmek için nemlendiriciler/nem giderici cihazlar ve klima/ısıtma sistemi kullanın.

– Kış

Uzmanlar, Egzaması olan kişilerin soğuk havalarda yaz mevsimine göre daha fazla kaşıntı sorunu yaşadığını ve belki de alevlenmelerin ağırlıklı olarak kış aylarında ortaya çıkmasının nedeninin bu olduğunu tespit ettiler. Soğuk ve sıcak ortamlar arasındaki değişimler de Egzamayı kötüleştirmektedir.

Kışın düşük sıcaklıklar, daha az nem ve kuru hava ile azalan veya yok denecek kadar az olan güneş ışığının birleşik etkisi egzamanın alevlenmesini şiddetlendirir. Kuru hava ciltteki nemi boşaltıp buharlaştırarak cildi kurutur ve alevlenmeyi tetikler. Düşük sıcaklıklar izolasyon gerektirir, bu da daha fazla giysi giyilmesi yoluyla sağlanır. Sıcak tutan giysilerin bir kısmı yün ve diğer liflerden yapılır ve bu da cildin havalanmasını azaltarak tahrişe neden olur, kaşıntı ve kaşıma ihtiyacını arttırarak egzamayı kötüleştirir.

İpuçları

• Cildinizi günde en az iki kez nemlendirin. Nemlendirmeye yardımcı olması ve cilt bariyerini onarması için nemi ciltte hapsedin.
• Banyoda ılık su kullanın ve banyo süresini kısa tutun.
• Cildi daha da kurutabilecek ve tahriş edebilecek sert sabunlardan uzak durun.
• Odadaki nem miktarını artırmak için nemlendirici cihazlar kullanın.
• Dışarı çıkarken uygun kıyafetler giyin. Şapka, atkı ve eldiven kullanmanız gerekebilir, fakat kaşıntıyı artırabilecek yünden yapılmış giysilerden uzak durun.

– Sıcak

Egzama hastaları sıcağa maruz kaldığında ve sıcaklık belirli bir seviyeye ulaştığında, egzamayı alevlendiren bir kaşıntı hissi verir. Vücudun sıcak ortamda serinlemek için terlemesi gibi normal bir mekanizma aslında egzamanın durumunu daha da kötüleştirir. Ayrıca, ter buharlaştığında ciltte sodyum bırakarak cildi daha kuru hale getirir ve kaşıntıya neden olur.
Sıcak hava koşullarının yanı sıra vücudu aşırı ısıtan diğer etkenler arasında egzersiz yapmak, nefes almayan kumaşlar giymek ve aşırı giyinmek sayılabilir.

İpuçları

• Aşırı ısınmayı önleyin.
• Aşırı giyinmeyin, pamuk gibi nefes alan kumaşlar giyin.
• Dışarı çıkarken nemlendirici ve güneş kremi sürün ve terleyeceğiniz ortamlara girmemeye çalışın.

Egzersizden sonra veya seyahat, oyun vb. nedenlerden dolayı çok terlediğinizde duş alın.

– Güneş Işığı
Güneş hem iyileştirici hem de egzama alevlenmelerinin sorumlusu olabilir.
Güneş ışığı egzama için bir tedavi görevi görebilir. Şiddetli vakalara sahip kişiler ultraviyole ışın tedavilerinden faydalanabilir. Güneşe maruz kalmak D vitamini üretiminin artmasına neden olur, bu da cilt sağlığına çok iyi gelir.
Çoğu kişi için güneş tahriş edici olabilir ve güneş yanığına neden olarak kaşıntınızı artırabilir, vücut ısınızı yükseltebilir, terlemenize ve nihayetinde egzamanızın alevlenmesine neden olabilir.

İpuçları
• uzun süre güneş altında kaldığınızda egzama koruyucu bir güneş kremi kullanın.
• nefes alabilen giysiler ve şapka ile kendinizi koruyun.
– Kirleticiler
Kirlilik veya kirleticiler doğrudan egzamaya neden olmaz, fakat kesinlikle egzamanın alevlenmesine ve durumun kötüleşmesine neden olabilecek bir tetikleyici olabilir. Hava kirliliği ile egzamanın görülme sıklığı ve şiddeti arasındaki bağlantı iyi bilinen bir gerçektir. Bunun arkasında yatan mekanizma, kaşıntının ciltte kaşınmaya neden olması, cildin bariyer işlevini bozması ve antijenlerin (kirleticilerin) içeri girmesine yol açmasıdır. Bu da hastaların antijenlere karşı hassaslaşmasına ve alerjik hastalıklara, yani Atopik Dermatit’e maruz kalmasına neden olur.
Bunun dışında toz akarları, evcil hayvan tüyleri, polen, küf vb. gibi kapalı alan alerjenlerine de maruz kalabilirsiniz.
Eğer egzamanızı tetikleyen alerjileriniz varsa, bunları kontrol altına almak için gerekli adımları atın.

İpuçları
• Evinizi temiz tutun. Sık sık toz alın ve halıları sık sık süpürdüğünüzden emin olun.
• Nevresimleri, perdeleri, battaniyeleri vb. en az iki haftada bir çok sıcak suyla yıkayarak toz akarlarından kurtulun.
• Evcil hayvanları yatak odanızdan uzak tutun.
• Küf ve polene maruz kalmamak için alerjinin en yoğun olduğu mevsimlerde pencerelerinizi kapatın.

Egzama ile sağlıklı bir yaşam sürmek için semptomlarınızı ve tetikleyicilerinizi kontrol altında tutmanız oldukça önemlidir. Egzama tetikleyicilerini takip ederken egzamanın alevlenmesinin belli bir süre alerjenlere maruz kaldıktan sonra dahi ortaya çıkabileceğini unutmayın, gecikme süresi tetikleyiciyi tespit etmek açısından bir güçlüğe neden olur.

Bir Hekime Başvurun

Egzamanız bir anda kontrolden çıkarsa, bir alerji ya da enfeksiyon geliştirmiş olabilirsiniz. Böyle bir durumda tıbbi müdahale için bir hekime başvurmanız faydalı olacaktır.
Semptomlarınızla kendi başınıza başa çıkmakta çok zorlanıyorsanız bir dermatoloğa başvurmanız da tavsiye edilmektedir.

Devam Edin
Daha önce de belirttiğimiz gibi, her bir çevresel etken kategorisinin ipuçları kısmında, bulunduğunuz yerin hava durumuyla başa çıkmanın en iyi yolu, egzama için daha az elverişli bir yere taşınmak, uygun kıyafetler giymek, evden çıkarken nemlendirici ve güneş kremi sürmek ve sizi terletecek durumlardan kaçınmak bulunmaktadır. Yatak odanızın nemlendirici/nem giderici, klima/ısıtıcı vb. gibi cihazlar kullanarak mükemmel nem ve ısı seviyesinde olduğundan emin olun. Böylelikle en azından daha rahat uyuyabilir ve egzama alevlenmelerinin gece boyunca yatışmasına yardımcı olabilirsiniz.

Çevresel Tetikleyicileri takip etmek için EczemaLess Uygulamasını deneyebilirsiniz. Bu uygulama polen, nem vb. gibi en yaygın hava tetikleyicilerini otomatik olarak kaydeder. Sezgisel kullanıcı arayüzü sayesinde kullanıcılar şüphelendikleri tetikleyicileri kaydedebilir. Uygulama en yaygın tetikleyicileri içermektedir, dileyen kullanıcılar özel tetikleyiciler de ekleyebilirler.